یکی از تصورات بسیار متداول و نادرست بعضی از مردم این است که بوی بد دهان (halitosis) یا نفس بد بو فقط به واسطه غذاهایی که می خوریم ایجاد می شود. اما عوامل بسیار زیاد دیگری می تواند در آن نقش داشته باشد از قبیل بیماری های لثه، دهان خشک یا شرایط پزشکی ویژه. بسیاری از درمانهای خانگی نیز تنها راه حل های موقتی هستند یا حتی می توانند بر این مشکل بیافزایند. بهتر است ابتدا با یک دندانپزشک مشورت کنید تا بهترین درمان را بیابید.
بوی بد دهان یا نفس بد بو
بوی بد دهان یا نفس بد بو به صورت کلماتی مترادف استفاده می شود. این مشکل شرایط ناخوشایندی است که برای بسیاری از مردم پیش می آید و باعث شرمندگی آنها می شود. بسیاری از مردم حتی نمی دانند که نفس بد بو دارند یا نه. چون اطرافیان ممکن است برای ناراحت نشدن دوست و همکارشان به آن فرد اطلاع ندهند؛. اگر این مشکل در نتیجه شرایط دهانی باشد، دندانپزشک آن را درمان خواهد کرد.
پروتئینها در غذا، خون و بافتهای دهانی که دچار مشکل شده اند، توسط باکتریهای بی هوازی که در سطح زبان و گلو زندگی می کنند، تجزیه می شوند؛ این باکتریها هنگامی که در تماس با آمینو اسیدهای مشخصی در پروتئینهایی که پیش تر ذکر شد قرار می گیرند، از انتهای زبان و گلو ترکیباتی آزاد می کنند که باعث بوی بد می شود.
بسیاری از محصولات درمانی از جمله قرص ها و اسپری ها، غلبه بر این مشکل را تبلیغ می کنند؛ در حقیقت این درمانها تنها مشکل نفس بد بو را مخفی می کنند که به این ترتیب صدمات بیشتری را موجب می شوند. اگر شما در مورد رفع مشکل بوی بد دهانتان جدی هستید، باید ریشه این مشکل را پیدا کنید.
چگونه مشکل بوی بد دهان اتفاق می افتد؟
تخمین زده شده است که منشأ اصلی بیش از ۹۵ درصد از موارد بوی بد دهان، مربوط به حفره دهان است و موارد بسیار کمی به دلیل اختلالات معده اتفاق می افتد.
دهان شما میلیونها باکتری دارد. آنها می توانند ذرات باقیمانده غذا در دهانتان را تجزیه کنند که نتیجه آن چیزی است که به عنوان پلاک می شناسیم. پلاک می تواند گازهای بد بویی مانند سولفید هیدروژن، دی سولفید دی متیل، متانول و غیره متصاعد کند. این گازها در نتیجه متابولیسم بی هوازی ایجاد می شوند ( فعالیت باکتریها بدون اکسیژن محیط). اگر تجمع پلاک (در مرز لثه ودندان های بالا و پایین) زیاد شود، فعالیت باکتریهای بی هوازی نیز بالا می رود و این به نوبه خود منجر به ایجاد حجم بیشتر گازهای بد بو می شود. به بیان ساده تجمع افزایش پلاک بوی بد دهان را ایجاد می کند. این مشکل شامل دندانهای مصنوعی پلاستیکی که به درستی نگهداری نشوند نیز می شود.
نشانه های مشکل بوی بد دهان چیست؟
نشانه اصلی نفس بد بو، خارج شدن بوی بد از دهانتان می باشد. شما بوی بد دهانتان را متوجه نمی شوید چون بو در بینی شما به سلولهایی می رسد که ممکن است به آن بو عادت کرده باشند. تنها زمانی متوجه بوی بد دهانتان می شوید که دیگران درباره اش به شما بگویند. متاسفانه بسیاری از مردم از انجام چنین کاری امتناع می کنند چون ممکن است شما آن را بی ادبی تلقی کنید.
بوی دهان صبحگاهی چیست؟
یکی از اولین مواردی که هنگام صبح به آن توجه می کنید، خشکی دهانتان است و علت اصلی آن هم کم بودن جریان بزاق در طول خواب است. بزاق مسئول نرم و لغزنده کردن دهان شماست و بزاق کمتر به معنی خشکی بیشتر است. این خشکی باعث می شود سلولهای مرده به زبان و داخل گونه بچسبند. باکتریها با این سلولها واکنش می دهند و بوی ناخوشایندی ایجاد می کنند. این پدیده به عنوان “دهان صبحگاهی” شناخته می شود. اگر شما برای فشار خون یا افسردگی دارو مصرف می کنید، مشکل «دهان صبحگاهی تان» بدتر می شود. الکل و مشروبات، بدن شما را کم آب می کند و جریان بزاقتان را کاهش می دهد. تنفس از طریق دهان نیز باعث خشکی دهان می شود. بزاق راکد نیز به دلیل فعالیت باکتریها بو ایجاد می کند.
می توانید با شستشوی دهان با آب تمیز، نوشیدن میزان زیاد آب و خوردن چیزهایی که تولید بزاق را تحریک کنند، از این مشکل اجتناب کنید.
دلایل بوی بد دهان می تواند به طور کلی به صورت زیر طبقه بندی شود :
بوی بد دهان کاذب چیست؟
برخی افراد احساس می کنند دهان بدبویی دارند اما دیگران متوجه آن نمی شوند. این مشکل به عنوان بوی دهان کاذب (pseudo-halitosis) شناخته می شود.
علت های موقت بوی بد دهان :
چگونه از بوی بد دهان جلوگیری کنیم؟
چه زمانی لازم می شود تا حتما با دندانپزشک مشورت کنید؟
اگر نفس بد بو همراه با لثه های متورم دارای خونریزی یا دندان لق دارید فورا با دندانپزشک مشورت کنید. اگر نفس بد بو همراه با گلو درد، تب، خلطهای سرفه آور، آبریزش از عقب بینی و تراوش بینی بدون رنگ دارید، فورا به پزشک مراجعه نمایید.
برخی شرایط پزشکی (دیابت، بیماری کبد یا کلیه مزمن) ممکن است باعث بوی بد نفس شوند و در این صورت باید با دکتر مربوطه مشورت کنید.
داروها و درمان بوی بد دهان چیست؟
طبق گزارش آکادمی دندانپزشکی آمریکا بدترین درمانهای خانگی برای بوی بد نفس عبارتند از استفاده بیش از حد از دهان شویه، قرصهای نعنا، آدامس، تنباکوی نعنای جویدنی، مسواک زدن با خمیر دندان جرمگیر و روشهای تنظیف روده ای.
بوی بد دهان یا نفس بد بو می تواند با نگهداری بهداشت دندان، مسواک زدن و استفاده از نخ دندان به طور مرتب، چکاپ های دوره ای دندان ،تمیز کردن توسط دندانپزشک، شستشوی دهان با دهان شویه ضد عفونی کننده و ترمیم دندان درمان شود. به علاوه تغییر سبک زندگی از قبیل ترک سیگار، اجتناب از الکل و داشتن رژیم کم شکر و متعادل ما را از مشکل بوی بد دهان دور نگه می دارد.
اولین قدم در درمان بوی بد دهان، پاک کردن دندانهایتان از همه اثرات پلاک و رسوب است. برای افرادی که لثه های حساس دارند و رسوب و پلاک زیادی در دندانهایشان تشکیل شده است، فرایند تمیز کردن دندان سخت است. همچنین باید روش صحیح مسواک زدن و نخ دندان کشیدن آموزش داده شود و بهداشت خوب دهان را باید همیشه انجام دهند تا مشکلات لثه دیگر بازنگردند.
اما عاملی مهم و پنهان یعنی بیماریهای لثه که منجر به بوی بد دهان می شوند.
در بیماریهای لثه،شیار طبیعی لثه ها از حد طبیعی عمیق تر می شود و اغلب با مسواک تمیز نمی شود و محل مناسبی برای تجمع باکتری ها می باشد.لثه ملتهب بسیار مستعد خونریزی استو با کوچکترین تحریکی خون می آید و باعث ایجاد بوی تعفن و بوی بد دهان می شود. البته در مواردی این التهاب و خونریزی به راحتی دیده نمی شود و سر درگمی ایجاد می کند.
معمولا براثر صحیح مسواک نزدن ،بعد از مدتی مقداری از مواد غذایی در لابلای لثه ها و دندان ها گیر کرده و باعث فساد و بوی بد دهان می شوندکه متاسفانه به راحتی مشخص نمی شود و ناپیداست تا زمانی که باعث تورم و قرمزی لثه شود. در این مرحله برای بر طرف شدن مشکل به روشهای جراحی نیاز می شود که اکنون دندانپزشکی لیزری که بی خطر ترین و بی درد ترین روش هم می باشد توصیه می شود. چرا که در روش قدیمی بافت هایی از لثه بایستی با تیغ جراحی شوند و بخیه زده شوندکه علاوه بر دردشدید باعث اسکار و نا فرمی لثه وحتی تحلیل لثه می شود.
بوی بد دهان چه مدت طول می کشد؟
این کاملاً بستگی به علت بوی بد دهان دارد. اگر بوی بد نفس به واسطه مشکلاتی در بهداشت مناسب دهان ایجاد شده باشد، درمانهای ساده در این فاز بیماری می تواند بلافاصله این مشکل را رفع کند. سینوزیت مزمن باعث بوی بد دهان می شوند و مادامی که بیماری در سینوسها وجود داشته باشد این مشکل مکررا باز می گردد. اگر این مشکل در نتیجه هر یک از بیماری هایی که سابقا ذکر شده باشد، زمان بیشتری طول می کشد و می تواند در این مدت با داروهای مناسب کنترل شود.
اگر شما بوی بد دهان یا تنفس بد بو ناشی از مشکلات لثه را به موقع درمان نکنید، التهاب لثه پیشروی خواهد کرد که شکل خیلی جدی تر بیماری لثه است. به دلیل التهاب لثه در خطر لق شدن دندان قرار می گیرید. به علاوه بر اساس آخرین تحقیقات حمله قلبی، سکته وحتی سقط جنین یا زایمان زودرس در افرادی که التهاب لثه دارند، بالاتر است.
